Haluk Bilginer’in 25 kasım 2019'da Şahsiyet dizisindeki rolü ile En İyi Erkek Oyuncu dalındaki ödülü almasından sonra Uluslararası Emmy ödülü sosyal medyada o kadar çok kaynatıldı ki, Uluslararası Televizyon Akademisi'nin resmi sitesinin başına oturup aşağıdaki bilgileri derlemekten başka çare kalmadı:
Önce tarih: Emmy ödülleri nasıl doğdu?
Syd Cassyd, eğlence endüstrisine gönül vermiş, İkinci Dünya Savaşı’ndan önce New York Üniversitesi’ne bağlı yüksek okullarda film dersleri veren, Filmlerde İnsan İlişkileri başlıklı radyo programını hazırlayıp sunan bir genç. Savaşta Frank Capra komutasındaki bölükte Capra’nın çektiği filmlerin kurgucusu olarak çalışıyor (Tam burada Capra’yla birlikte dört Amerikalı yönetmenin savaştaki görevleriyle ilgili Netflix belgeseli Five Came Back’i hatırlatalım). Savaştan sonra da New York’ta sinemalarda filmlerden önce gösterilen haber bültenlerini hazırlıyor. Sonra Los Angeles’a taşınıp sinema ve televizyon muhabiri oluyor. Televizyonun gelişmekte olduğu yıllar. Cassidy bu yeni mecrayı anlamak, tartışmak amacıyla Televizyon Akademisi toplantılarına başlıyor. 14 Kasım 1946’da ilk toplantı yapıldığı sırada Los Angeles’da 4 bin, ABD’de 50 bin televizyon var topu topu. Akademi, hızla gelişmekte olan sektörü ödüllendirme fikrini ortaya attığında Cassyd önce işin ciddiyetine aykırı olduğu gerekçesiyle ödül törenine karşı çıkıyor. Ancak hem kuruluşun adını duyurmak hem de ödüller sayesinde ilişki ağını genişletmek fikrine itiraz edemiyor ve ödül töreninde karar kılınıyor. Peki ödülün adı ve şekli şemali nasıl olacak?
Emmy ne demek, ödül heykelciği ne anlatıyor?
Cassidy televizyon tüpünün kısa adını öneriyor: ‘Ike’; ama gelin görün ki Ike, General Eisenhower’ın tüpten çok daha fazla bilinen lakabı. Akademi üyelerinden biri televizyon sektöründe kullanılan ‘image orticon’ kameradan yola çıkarak ‘Immy’yi atıyor ortaya, bu isim kabul görüyor. Sonra sırtında ilham perisinin kanatları, elinde de atom olan kadın heykeli gelince, isim de feminenleşiyor ve Emmy oluyor. Bugün 24 binin üzerinde Akademi üyesi, ABD’de çok çeşitli alanlarda televizyon için üretilen işleri bu zarif heykelcikle ödüllendiriyor.
Uluslararası Emmy ödülleri, etkinlikleri
Televizyon Akademisi’nin resmi sitesinde ‘kardeş organizasyon’ olarak yer alan Uluslararası Emmy Ödülleri ise Uluslararası Televizyon Sanatı ve Bilimi Akademisi 1969’da kurulduğundan bu yana veriliyor. Akademi, 60’tan fazla ülkenin televizyon sektörünün her alanından isimlerin bir araya geldiği, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak tanımlıyor kendini. ABD dışında üretilen televizyon programlarını ödüllendirmenin de temel amacı olduğunu belirtiyor. Her yıl New York’ta düzenlenen Uluslararası Emmy Ödülleri töreni dışında çocuklara yönelik programların ödüllendirildiği bir tören daha düzenliyor. Akademi Günü, Dünya Televizyon Fesivali gibi doğrudan sektöre yönelik etkinliklerin dışında yılda üç dört kez yönetim kurulunun ve üyelerin de katıldığı, kanalların, yapım şirketlerinin bir araya geldiği çeşitli toplantılar düzenleniyor. Bu yıl martta Londra’da düzenlenen bir toplantıya Türkiye’den TRT Genel Müdürü İbrahim Eren katılmış mesela. Ayrıca bu yıl da birçok ülkede yarı final turu oylama etkinlikleri düzenlenmiş; 30 ayrı etkinliğin hepsine de ortak kuruluşlardan biri ev sahipliği yapmış. Brezilya’daki bir toplantının ev sahipliğini HBO Latin Amerika üstlenmiş mesela. Ay Yapım ilk kez, gelecek yıl haziran ayında İstanbul’da düzenlenecek olan Uluslararası Akademi Günü’ne ev sahipliği yapacak. Daha önce Pekin, Rio de Janeiro, Kudüs, Hong Kong, Mexico City’de düzenlenen etkinliklerde olduğu gibi İstanbul’da da uluslararası arenadan isimlerin Türk televizyon sektörüyle ilgili derinliğine bilgi edinmesi, karşılıklı ilişkiler kurulması amaçlanıyor sitede belirtildiğine göre.
Üyelik:
Hali hazırda 60 ülkeden 700’den fazla üyesi olan Uluslararası Akademi’ye üye olmak için sektörde en az iki yıl üst düzey görevli olmak gerekiyor. Ve bir akademi üyesinin referansı. Yıllık üyelik ücreti 1000 $ (ABD’deki Emmy’leri veren Akademi’nin üyesi olmak için ödenen yıllık ücret 75 $ -öğrencilere- ile 200 $ arasında değişiyor).
Uluslararası Akademi’nin Türkiye’den hali hazırda sekiz üyesi var. TRT Genel Müdürü İbrahim Eren, Doğan Holding’ten Arzuhan Doğan Yalçındağ ve Özge Bulut Maraşlı, İhlas Holding’ten Ahmet Ören, Ay Yapım’dan Kerem Çatay, Most Production’dan Gül Oğuz, Tims & B Productions’dan Timur Savcı ve Lucid Dream Entertainment’tan Nilüfer Küyel. Sitede yer almamakla birlikte bu yılın dergisinde İnter Medya'dan Can Okan'ın da adı Uluslarası Akademi üyeleri arasında geçiyor.
Oylama:
Aday olmak isteyen yapımlar aralık ve şubat ayları arasında program başına 400 $ ödeyerek Uluslararası Akademi’ye başvuruyor. Dili İngilizce bile olsa bütün programların İngilizce dublajlı veya İngilizce alt yazılı olması şart. Dizi dalında katılan yapım şirketleri genellikle yönetmenin seçtiği iki bölümle katılıyor seçmelere. Mart ve mayıs ayları arasında ilk tur oylama internet üzerinden yapılıyor. Mayıstan eylüle kadar Uluslararası Akademi üyelerinin ev sahipliğinde tüm dünyada düzenlenen çeşitli organizasyonlarda oylamanın yarı final turu gerçekleşiyor. Bağımsız denetleme şirketi Ernst & Young, bu iki turda verilen gizli oyları hesaplayarak her kategoride dört aday belirliyor ve adaylar açıklanıyor. Adaylar belli olduktan sonra da oylamada final turuna geçiliyor.
Jüri:
Jürinin kimlerden oluştuğu her sene oy verme işlemi bittikten sonra anons ediliyor. Jüri üyesi olmak için Uluslararası Akademi üyesi olma şartı yok, daha önce ödül kazananlar doğal olarak jüri üyesi olabiliyor. Akademi üyeleri de jüri üyesi önerebiliyorlar. Ancak jüri üyelerinin sektörde en az beş yıl çalışmış olması gerekiyor.
‘Uluslararası Emmy’ dergisinin 2019 sayısında bu yıl oylama turlarına katılan bütün jüri üyeleri üyeleri tek tek yazılmıştı. İlk turda oy kullanan 450’ye yakın jüri üyesi arasında Türkiye’den Özge Bulut Maraşlı, Uluslararası Emmy kazanan ilk Türk dizisi ‘Kara Sevda’nın yönetmeni Hilal Saral ve atv’den Emre Görentaş var. Yarı final turunda oy veren diğer 500 jüri üyesi arasında da Global Agency’den İzzet Pinto ile TRT Çocuk’tan İsmihan Yılmaz göze çarpıyor. Final turunun jüri üyeleri de 130 kişi ve aralarında Ay Yapım CEO’su Kerem Çatay, geçen yılın oyuncu adaylarından Tolga Sarıtaş ve Madd Entertainment’tan Özlem Özsümbül var (Jüride yer alan Aylin Tezel, Almanya’dan katılan bir oyuncu).
Ödül töreni:
Ödül töreninin olduğu hafta, Uluslararası Akademi tarafından festival haftası olarak isimlendiriliyor. Bu kapsamda hem finalistler hem de dünyanın her yerinden gelen profesyonellerin katıldığı paneller, söyleşiler, davetler oluyor. Dileyen şirketler bazı panel ve davetlere ev sahipliği yapabiliyor. Oy verme süreci ile festival kapsamında düzenlenen etkinliklerin organizasyonu birbirinden ayrı süreçler. Ay Yapım ‘Cesur ve Güzel’ dizisiyle finale kaldığı ve ödül alamadığı geçen yıl festivalin New York’taki açılış kokteylini düzenlemişti mesela.
Sonuç:
Sinemayla televizyon arasındaki uçurumun ekran lehine hızla kapandığı günümüzde, böyle bir kuruluşun içinde yer almak çok değerli. Üyeler arasında Netflix’in Ted Sarandos’unun bile olduğu Uluslararası Akademi’de keşke çok daha fazla Türk üye görebilsek. Kısaca, Haluk Bilginer’in bileğinin hakkıyla aldığı uluslararası ödülü hayırlı olsun.
Elçin Yahşi
Okuması izlemesinden daha heyecanlı!
