Netflix’in en tartışma yaratan, milyonların ruhuna dokunan, yalnızca gençlerin değil kalbi kırılmış ya kalp kıran her yaştan insanın favori dizisi 13 Reasons Why’ın ikinci sezonu 18 Mayıs Cuma başlıyor.

13 Reasons Why, ilk bakışta gerçek hayatta gençlerin deneyimlediği zorlu konularla ilgili bir dizi; bu sorunlar arasında cinsel istismar, madde bağımlılığı, intihar da var. Çocuklarının bu konularla hiç ilgisi olmadığını birer melek ve başarı timsali olduğunu düşünen ebeveynler izlerken epey rahatsız olabilir, uyarayım. Dizi, lise öğrencisi Clay Jensen (Dylan Minette) ve diğer okul arkadaşlarının da dahil olduğu bir dizi yaralayıcı olay yaşayarak ruh sağlığı bozulan, bu sürekli düşüş sonucunda benlik bilincini yitirerek intihar eden sınıf arkadaşı Hannah Baker’a (Katherine Langford) odaklanıyor.

İçten, çoğu zaman açık sözlü bir yaklaşımla aktarılan hikâye günümüzde genç insanların başa çıkmaya çalıştığı mevzulara yönelik samimi bir bakış sunuyor.

Dürüst bir şekilde geçmişine bakabilenler, lise çağlarının hiç öyle güllük gülistanlık olmadığını, hayatlarının en incinebilir dönemlerinden birinde kimliklerini inşa etmeye çalışırken nelerle boğuşmak zorunda olduklarını hatırlar. Elbette o yaşlarda insanın önünde sonsuz fırsatlar ve olasılıklarla dolu bir ömür var ama diğer yandan ruhumuz ağır zorbalık, cinsel ayrımcılık ve yalnızlıkla da şekilleniyor.

Maşallah birbirimize dünyayı dar etmekte üstümüze yok, bunun tohumları ise en erken yaşlarda atılıyor. Bugün bir de kişisel ve kamusal alanı birbirine iyice karıştıran sosyal medya var. Sanki birbirimize kolayca ulaşabileceğimiz, insanlığı birbirine bağlayan bir mecra illüzyonunu yaratıyor, halbuki bu paketin içinde sexting (cinsel içerikli mesajlaşma), intikam pornosu (çoğunluklu eski cinsel partner tarafından diğerinin rızası olmadan ona ait cinsel içerikli görüntülerin küçük düşürme amaçlı internette paylaşılması) ve siber zorbalık da beraberinde geliyor.

Birinci sezon nasıldı? İkincide neler oluyor?

17 yaşındaki lise öğrencisi Hannah Baker intihar eder. Ardından 13 kaset bırakır. Bu kasetlerde etrafındakilerin ona yaptığı yanlışları anlatır. Her bir kaset ilgili kişilerin dinlemesini ve yaptıklarının nelere mal olduğunu anlamasını sağlamak için kaydedilmiştir. Zorbalıktan, röntgenciliğe, cinsel saldırıdan, aşağılamaya kadar uzanan kabahatlerden meydana gelen bir kokteyl ve fonda seks, uyuşturucu ve nostaljik kasetler düşünün.

İkinci sezon ise Hannah Baker’ın ölümünün ardından diğer karakterlerin toparlanma sürecini anlatıyor. Hannah’nın ailesi okul yönetimini yaşananlardan sorumlu tutmaktadır, Liberty High’dan davacıdır. Mahkeme sürecinde okul ve iş birlikçiler gerçekleri saklamak için ellerinden geleni yapacaklardır. Bununla birlikte rahatsız edici sırlar ve gerçekler bu sefer polaroid fotoğraflar olarak ortaya çıkar.

Tekrar eden temalar

Sanırım bu diziyi en çok hiç konuşulmak istenmeyen, görmezden gelinen konuları dürüstçe anlattığı için seviyorum. Dizide sürekli tekrar eden temalar var; depresyon, kendine zarar vermek, intihar ve zorbalık gibi.

Güçlü pozisyondaki bir insanın –ki dizide başta takım kaptanı Bryce Walker (Justin Prentice) olmak üzere okulun spor takımının tamamı- bir başkasını duygusal ya da fiziksel olarak tehdit/istismar etmesi ya da birine zarar vermesi ayrıntıyla işleniyor. Doğrudan bu zorbalığa katılmayan ama gülerek destek olanlar var. Bu zorbalığı teşvik eden ve ara sıra aralarına katılanlar var; diğer sporcular ya da sınıf arkadaşları gibi. Karşı çıkan bir azınlık var; okul gazetesini çıkaran ve ufak çapta bir anarşist hareket başlatan çocuklar gibi. Destekçi olmasa da mağdurun yanında da yer almayarak, olan bitene göz yumanlar var; okul yönetimi gibi. Nasıl? Tanıdık geldi mi? Bizim iş yerlerinden, apartmanlardan, sosyal çevremizden, ülkemizden, kıtamızdan çok farklı değil aslında gördüğünüz üzere.

Cinsel istismar ya da rızasız cinsel temas yine 13 Reasons Why’ın birçok bölümünde işlenen bir konu. Bir insan fiziksel ya da zihinsel olarak rıza gösteremeyecek durumdayken onunla zorla cinsel ilişki kurmak – buna tecavüz diyoruz. Birini suçlu hissettirerek, baskı yaparak, uyuşturucu-alkol ya da zorla cinsel aktiviteye evet demek zorunda hissettirmek yani cinsel baskı yapmak – ki bunları Bryce ve erkek arkadaşları doğal hakları olarak görüyorlar, neredeyse her kadının bunu istediğine dair sarsılmaz bir fikirleri var. Ve bunlara ek olarak, nahoş cinsel vaatler, iş yeri ya da okuldaki duruma göre sözel ya da fiziksel taciz, cinsel iltimas talep etmek, insanların sağını solunu sıkıştırmak, takip etmek, laf atmak. Ha bir de şu var: Hannah diyelim bir arkadaşıyla öpüşüyor, bu taraflardan birinin diğerini rahatsız etmek hakkını doğurmuyor. 13 Reasons Why, böyle konularda da hikâyeler anlatan bir dizi.

Hepimiz her şeyden sorumluyuz

13 Reasons Why’ın ilk sezonu Clay’in rehber öğretmenin odasından “Bu işler düzelmek zorunda,” diyerek çıkmasıyla bitmişti. Ancak görüyorum ki işler hiç öyle yürümüyor. Hannah’nın, okulun havalı çocukları ile yaşadığı maceralar sonucunda dile düşmesi, arkadaşlarının ona sırtını dönmesi ve görmezden gelinmesi sonucunda insanlara, sisteme ve kendisine güveni sarsıldı. Hâlbuki birinin geri dönülmez bir yola girmesini etkileyen bir sürü unsur var, dizi bunları gösterdiği için etkili ve tabii ki asla yalnızca bir gençlik dizisi değil.

Kimi yetişkinler, çocukların kendilerine zarar vereceğini söylediği zaman sırf ilgi çekmeye çalıştıklarını düşünüyor. Hâlbuki birinin ilgiye ihtiyacı varken görmezden gelinmesinin sonuçları geri dönülmez olabiliyor. Hannah annesine/rehber öğretmenine içini döktüğünde ciddiye alınsaydı, işler çok başka olabilirdi. Yaşadıklarının küçümsenmesi umudunu yitirmesine neden oldu.

13 Reasons Why, başkalarının davranışlarının ne derece etkili olduğunu, kişilerin mücadeleleri bariz olmasa da, neyle boğuştuklarını bilsek de bilmesek de etrafına empati, şefkat ve merhamet göstermenin önemine değinen bir dizi. Ve bazen bize öyle gelmese bile her insanın birçok insan için çok değerli olduğunu anlatıyor.

Hannah’nın intiharı birçok genç intiharda olduğu gibi ölmek istemekten çok, zor bir durumdan ya da acı veren duygulardan kaçmak içindi. Zira tek bir olayın intihara yol açması çok nadir görünen bir durum. Eğer Hannah, acı veren duygularla başa çıkmayı öğrenebilseydi durum çok daha farklı olabilirdi.

18 Mayıs 2018, Cuma 13 Bölüm birden Netflix'e yükleniyor. 

Ben Netflix’in gönderdiği öngösterim sayesinde ikinci sezonun dokuz bölümünü izleyebildim, geri kalan dört bölümü izle76834ğıax0mek için deli oluyorum. Merakımdan ölmek üzereyim. Acaba o okul gazetesini çıkaran çocuk silahı kaptığı gibi sınıfı mı tarayacak? Jessica sonunda olan biteni açıkça anlatacak mı? Tecavüzcü Bryce’ı islah evine gönderecekler mi? Böyle tam burada bırakılır mı hiç?! 18 Mayıs Cuma için kimseye söz vermedim, ilk işim kalan dört bölümü izlemek çünkü.

DEFNE AKMAN

*Teoman – 17

* Çok sevdiğim bir lise arkadaşım olan yazar Defne Suman’ın konuyla ilgili İnsanlık Ayıbı blog yazısına da bakarsınız belki

* Her konu konuşulabilir. Dertlerin, sorunların çözüm yolu konuşmak ve paylaşmaktan geçer. Sizin ya da etrafınızdakilerin yardıma ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız buraya alalım sizi.