Dünya üzerinde sivrisinek kadar sinir bozan bir hayvan herhalde yoktur. En derin uykudan, en zevkli sofraya kadar her şeyin içine dalıp tadınızı kaçırabilirler. Sivrisinekler kaşındıran ısırıkları ve sesleriyle yaz günlerinde başımızın belası ama aynı zamanda dünyanın en korkunç hastalıklarının sıtma, sarı huma, dang, zika da dâhil olmak üzere taşıyıcısı.

Discovery’de 6 Temmuz’da tüm dünyada aynı anda gösterime girecek olan Sivrisinek belgeseli, küresel sivrisinek salgını tehdidiyle ilgili olarak kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlıyor. Jeremy Renner'ın anlatımıyla ekrana gelecek belgeselde Bill Gates’in ender görebileceğimiz birebir röportajının yanı sıra dünya çapında sağlık liderleriyle yapılan röportajlar yer alıyor.

Her yıl milyonlarca insan haşerelerin yaydığı hastalıklar yüzünden ölüyor. Zika bugünlerde pek hakkında konuşulan bir virüs,  sıtma ise yılda 400,000 insanın ölümüne yol açıyor, binlerce kişi de sarıhumma ve dang yüzünden ölüyor. Sivrisineklerden kurtulmanın yolunu uzun zamandır arıyoruz; onlara elimizle, sinekliklerle vuruyoruz, uçaklarla, kamyonlarla ilaçlıyoruz, yaşadıkları yerleri kurutuyoruz ve DNA’larını laboratuvarlarda bozmaya çalışıyoruz. Foseptikleri arındırsak da, camlara teller, yataklara cibinlikler koysak da olmuyor, olamıyor. Bilim insanları ise küresel ısınmanın ve uluslararası seyahatin artması sonucunda sivrisineklerin daha kuvvetlenip yaygınlaşacağı yönünde endişeliler.

3,500 türü olan sivrisineğin, birkaç yüz çeşidi insan kanından besleniyor. İnsan kanıyla beslenen bu sivrisinekler tıpkı bir vampir gibi, terinizden, nefesinizden sıcaklığınızdan hareket ederek kanınızın kendisi için uygun olup olmadığına karar veriyor. Ve bu vampirler her zaman dişi. Sivrisinek dünyasında erkekler bitkilerden beslenirken, ısıran çalışan hep dişi. Dişiler de bitkilerden besleniyor ama yumurtalarını beslemek için kana ihtiyaçları var.

Sivrisinekler  çoğu zaman seyahat eden insanlarla birlikte hareket ederek uzak mesafeleri katedebiliyorlar. Zika ve dang gibi eski virüsler de onlarla birlikte evrimleşiyor. Örneğin eskiden yalnızca Afrika’da bulunan bir sivrisinek türü olan zikanın taşıyıcısı Aedes aegypti, küresel ısınmanın da yardımıyla tüm dünyaya dağılabiliyor.

Bilim insanları sivrisineklerin genetiğini değiştirerek onları etkisizleştirmek için, çoğalmalarını önlemek için uğraşıyorlar. Ancak bu konuda da tartışmalar var, bir kesim bilim insanlarını tanrıcılık oynadığını söylüyor, diğer yandan tüm dünyada bunca insan sıtmadan ölürken (Afrika’da her iki dakikada bir çocuk) bu yolu denemek zorunda olduğumuzu savunanlar var.

Belgeselde dünyanın çeşitli yerlerinde hasta çocukları, acı çeken çocukları gösteriyor. Şartların daha iyi olduğu ülkelerdeki insanlar sanmasınlar ki ekran başında onlar için üzülmekle kalacaklar, sivrisinek salgını tüm dünyayı ilgilendiren bir konu. Ve yaşam şeklimizi değiştirmediğimiz sürece, tam anlamıyla bu sorundan kurtulmamız mümkün görünmüyor.

Sivrisinekler, diğer bütün canlılardan daha fazla insanın ölümüne sebep oluyor: her yıl çoğu çocuk 750.000 insan sivrisineklerin taşıdığı virüsler yüzünden ölüyor. Discovery geniş çaplı salgın tehlikesine dikkat çekmek ve ölümcül istilaya dur demek amacıyla tüm dünyada bir imza kampanyası başlattı. Siz de bu linke tıklayarak kampanyaya destek verebilirsiniz. 

Sivrisinek tüm dünya ile aynı anda 6 Temmuz Perşembe 21.55’te Discovery Channel'da!

Tekrar Yayınları:

Animal Planet: 7 Temmuz saat 21:00

Discovery Science: 8 Temmuz saat 21:00

TLC: 9 Temmuz saat 21:30